Blog

You are currently viewing WANKA A MUSULUNCI: WANKAN JANABA, HAILA, BIKI DA SAURANSU

WANKA A MUSULUNCI: WANKAN JANABA, HAILA, BIKI DA SAURANSU

A cikin addinin musulunci muna da wanka kala kala wanda suka hada da wankan janaba, na hila, biki, shiga musulunci da sauransu a cikin wannan makalla zamuyi bayanin yadda ake wankan janaba ko ince wanka a musulunci gabadaya.

Table of Contents

Menene Wanaka(Ghusl) ?

Ghusl na nufin wankan tsarki na musamman da ake yi a Musulunci domin tsarkake jiki daga wasu nau’ikan najasa. Wannan wanka yana da matukar muhimmanci wajen tabbatar da tsarkin jiki da kuma shiryawa don gudanar da ibada.

Lokutan da Ghusl ke Wajaba

Ghusl yana zama dole a wasu lokuta kamar haka:

  1. Bayan Jima’i ko Fitar Mani (Janaba): Bayan saduwa ko fitar maniyyi.
  2. Bayan Haila (Hayd): Bayan kammala jinin haila.
  3. Bayan Jinin Haihuwa (Nifas): Bayan kammala jinin haihuwa.
  4. Bayan Musulunta: Ga wanda ya karbi Musulunci.(Facebook)
  5. Kafin Sallar Juma’a: Ana son yin wanka kafin sallar Juma’a.
  6. Kafin Sallar Idi: Ana son yin wanka kafin sallar Idi.
  7. Kafin Shiga Ihram: Kafin fara aikin Hajji ko Umrah.
  8. Bayan Mutuwa (Ghusl Mayyit): Ana yi wa mamaci wanka kafin jana’iza.

Nau’ikan Ghusl

1. Ghusl Janaba

Ga cikakken bayani a cikin Hausa akan Ghusl Janaba:

WANKAN JANABA (GHUSL JANABA – CIKAKKEN BAYANI A MUSULUNCI)

A Musulunci, tsafta ginshiƙi ne na addini kuma tana da alaƙa kai tsaye da sahihancin ibada. Daga cikin nau’o’in tsaftar da Musulmi ke yi akwai Ghusl Janaba – wato wankan da ake yi bayan faduwar janaba wadda ke hana mutum yin ibada har sai ya yi wanka. Wannan bayani zai yi nazari dalla-dalla akan Ghusl Janaba: ma’anarsa, dalilin wajabinsa, yadda ake yinsa, da sharudda da sunna da ke tattare da shi.

Ma’anar Ghusl Janaba

Ghusl Janaba shi ne wankan da Musulmi ke yi don tsarkakewa daga janaba — wato hali ko yanayi da mutum ya shiga bayan:

  • Saduwa da aure (jima’i)
  • Fitar maniyyi, ko da ba tare da saduwa ba
  • Mafarki mai yawan ruwa (wato mafarkin da maniyyi ya fito)

Janaba tana hana mutum yin wasu nau’o’in ibada kamar salla, karatun Al-Qur’ani, shiga masallaci, da dawafi (juya Ka’abah). Wannan shine yasa dole sai an yi Ghusl kafin ci gaba da ibada.

Dalilan da ke Jawo Wajabcin Ghusl Janaba

  1. Jima’i (Saduwa): Idan namiji ya sadu da mace ko da kuwa ba su fitar da maniyyi ba, idan sha’a ta faru (wato gaban namiji ya shiga gaban mace), to Ghusl yana wajaba ga kowannensu.
  2. Fitar Maniyyi (Inzali): Idan mutum ya fitar da maniyyi ta hanyar bacci ko tsaye ko ta hanyar wani abu mai motsa sha’awa kamar kallon batsa, yana zama wajibi ya yi Ghusl.
  3. Mafarki: Idan mutum ya farka daga bacci kuma ya samu ya fitar da maniyyi, yana bukatar Ghusl koda kuwa bai tuna mafarkin ba. Amma idan mafarki ne kawai kuma babu wani ruwa, ba ya bukatar Ghusl.

Sharuddan Ghusl Janaba

Domin Ghusl Janaba ya zama sahihi da karɓaɓɓe a shari’a, dole ne a cika wasu sharudda:

  1. Niyya: Yin niyyar cire janaba domin yin ibada. Niyya tana cikin zuciya, ba sai an faɗa da baki ba.
  2. Ruwa Tsarkakke: Dole ruwa da ake amfani da shi ya zama ma’i’in tahur — wato ruwa mai tsarki kuma mai tsaftacewa, kamar ruwan rijiya, ruwan sama, da sauransu.
  3. Cika Jiki da Ruwa: Ruwa ya shiga ko’ina a jiki — daga gashi har fata, ciki har da wuraren da ruwa ke shan wahala isa kamar gefen kunne, cibiyoyi, da tsakanin yatsu.

Yadda Ake Yin Ghusl Janaba – Mataki-Mataki

  1. Niyya a Zuciya:
    A fara da yin niyyar cewa za a yi Ghusl don tsarkakewa daga janaba.
  2. Fadin “Bismillah”:
    A ce “Bismillah” kafin a fara wankan.
  3. Wanke Hannaye sau uku:
    A fara da wanke hannaye har wuyan hannu.
  4. Wanke Al’aura:
    A wanke gabobin jiki da suka yi najasa ko fitar maniyyi.
  5. Yin Alwala:
    A yi cikakken alwala kamar wanda ake yi kafin sallah. Idan kana wanka a tsaye cikin ruwa, zaka iya barin wanke ƙafafu zuwa ƙarshe.
  6. Zuba Ruwa a Kai:
    A zuba ruwa sau uku a kan kai har ya jike gashi da fata.
  7. Wanke Bangaren Jiki:
    • A fara da bangaren dama: kafada zuwa ƙafa
    • Sai bangaren hagu: kafada zuwa ƙafa
  8. Shige-shige da Tsaftace Gurin da Aka Yi Wanka:
    A wanke wurin wankan idan akwai najasa. A tabbatar da cewa babu wani shamaki da ya hana ruwa isa jiki.

Sunna Lokuta da Hanyoyin Inganta Ghusl Janaba

  • Yin Ghusl a tsaye kuma da niyyar bin Sunnah
  • Yin Ghusl da ruwan sanyi in babu cutarwa
  • Yin alwala kafin Ghusl da kuma bayan Ghusl idan akwai bukata
  • Tabbatar da amfani da sabulu ko tsamiya don karin tsafta (ba wajibi ba ne)
  • Tabbatar da ruɗe ruwan cikin gashi – musamman idan yana da yawa

Abubuwan Da Aka Haramta Ga Mai Janaba Har Sai Ya Yi Ghusl

  1. Yin Sallah: Har sai an yi Ghusl.
  2. Karanta Al-Qur’ani: Sai da Ghusl, koda da baki ne.
  3. Shiga Masallaci: Haramun ne ga mai janaba ya shiga masallaci.
  4. Dawafi (Tawaf): Shima sai da Ghusl.
  5. Aure ko Saduwa da Mace: Dole ne a yi Ghusl kafin ci gaba da saduwa ko shiga aure.

Tambayoyi da Amsoshi Akan Ghusl Janaba

Tambaya 1: Shin dole ne a yi Ghusl duk lokacin da maniyyi ya fita?

Amsa: Idan maniyyi ya fito ta hanyar motsin sha’awa (ko mafarki), dole ne a yi Ghusl. Amma idan ba ta hanyar sha’awa ba ne (kamar cuta), ba a bukatar Ghusl, sai dai alwala.

Tambaya 2: Idan mace ta samu inzali, tana bukatar Ghusl?

Amsa: Iya, mace tana da maniyyi kuma idan ta fitar da shi, ko da ta hanyar mafarki, tana bukatar Ghusl.

Tambaya 3: Menene hukuncin barci ba tare da yin Ghusl bayan janaba ba?

Amsa: Bai hana barci ba, amma an fi so mutum ya yi alwala kafin ya kwanta idan har bai yi Ghusl ba.

Ghusl Janaba wani muhimmin rukuni ne na tsafta da ibada a Musulunci. Yana buɗe ƙofa ga ibada mai inganci da kusanci da Allah (SWT). Duk Musulmi ya kamata ya san wannan ilimi da kuma yadda ake yin shi daidai.

Yin Ghusl Janaba yadda shari’a ta tanada yana da lada mai yawa kuma yana ƙara tsarkakewa da jin daɗin zuciya da lafiyar jiki. Tabbatar da tsafta bayan janaba yana daga cikin halayen annabta da kyakkyawan Musulunci.

 

2. Wankan Haila (Ghusl Hayd: Cikakken Bayani Akan Wankan Jinin Al’ada A Musulunci)

Tsafta wani ginshiki ne mai muhimmanci a rayuwar Musulmi. Allah Madaukakin Sarki ya sanya tsafta cikin dukkan fannoni na addinin Musulunci, har ya sanya ta sharaɗin karɓar ibada. Daya daga cikin manyan nau’o’in tsafta shi ne Ghusl, wanda ya ƙunshi wankan wajibi domin tsarkakewa daga wasu halaye na najasa. Daga cikin nau’o’in Ghusl akwai Ghusl Hayd – wato wankan da mace take yi bayan jinin al’ada ya tsaya domin samun izinin komawa cikin ibada.

Wannan bayani zai yi cikakken sharhi akan ma’anar hayd, lokacin da ake yin Ghusl Hayd, yadda ake yin sa, sharuddan da sunnoninsa, da kuma hikimomin da ke tattare da hakan.

Ma’anar Hayd (Jinin Al’ada)

Hayd kalma ce ta Larabci da ke nufin jinin da ke fita daga farjin mace na halitta lokaci-lokaci, wanda Allah ya halicce shi a matsayin tsarkakakken tsarin jikinta. Wannan jini yana da lokacin da yake zuwa kowace wata, wanda ke alama cewa mace tana da lafiyar haihuwa.

A lokacin da mace take fama da jinin al’ada, akwai wasu ibadoji da suka haramta a kanta, kamar:

  • Yin sallah
  • Karatun Al-Qur’ani
  • Azumi
  • Shiga masallaci
  • Saduwa da mijinta

Dalilin Yin Ghusl Hayd

Wankan jinin al’ada yana da matuƙar muhimmanci domin:

  1. Tsarkakewa daga najasa: Jinin al’ada na ɗaya daga cikin najasorin da ke hana yin ibada.
  2. Shiryawa yin ibada: Sai an yi Ghusl kafin a koma yin sallah ko azumi ko karanta Qur’ani.
  3. Bin umarnin Allah: Allah ya umarci mata da su tsarkake kansu bayan al’ada (Suratul Baqara: 222).

Lokacin Da Ake Yin Ghusl Hayd

Ana yin Ghusl Hayd bayan:

  • Jinin al’ada ya tsaya gaba ɗaya (ko da rana ko da dare ne).
  • An tabbatar cewa babu sauran jinin da ke fitowa ko alamunsa.
  • Mace ta ga farin ruwa (alamar tsarkewa) ko kuma ta dauki tsawon lokacin al’adarta.

Lura: Mace ba za ta iya yin Ghusl ba har sai ta tabbatar da tsayuwar jini gaba ɗaya.

Yadda Ake Yin Ghusl Hayd (Mataki-Mataki)

1. Yin Niyya:

  • Yin niyya a zuciya don tsarkakewa daga hayd. Ba sai an furta da baki ba, zuciya ta isa.

2. Fadin Bismillah:

  • Fara da “Bismillah” kafin a shiga wanka.

3. Wanke Hannaye:

  • A wanke hannaye sau uku.

4. Wanke Al’aura:

  • A wanke gabobin jikinta da suka samu najasa sosai da kyau.

5. Yin Alwala:

  • A yi cikakken alwala kamar yadda ake yi kafin sallah.
  • Ana iya barin wanke ƙafafu har bayan wankan gaba ɗaya.

6. Wanke Kai:

  • A zuba ruwa a kai sau uku, a tabbatar ruwa ya shiga cikin gashi har fatar kai.

7. Wanke Duk Jiki:

  • A fara da bangaren dama, sai hagu.
  • A tabbatar ruwa ya isa dukkan sassan jiki, ciki har da wuraren da ke buya.

8. Wanke Ƙafafu:

  • Idan an bar wanke ƙafafu lokacin alwala, a wanke su yanzu.

Sunnoni Da Kyawawan Halaye A Ghusl Hayd

  • Amfani da sabulu ko turare (idan babu illa)
  • Yin wanka a wuri mai tsabta da kariya
  • Sanya niyyar samun lada da tsarkakewa
  • Yin wankan da ladabi da hankali
  • Gujewa jinkiri bayan jini ya tsaya

Tambayoyi Masu Yawan Faruwa

Tambaya: Idan jinin ya tsaya da dare, mace na iya yin Ghusl da sallah a wannan dare?

Amsa: Iya. Idan ta tabbatar jini ya tsaya kafin sallar Isha ko na dare, wajibi ne ta yi Ghusl ta kuma yi sallar.

Tambaya: Shin mace na iya azumi idan bata yi Ghusl ba bayan al’ada ta tsaya?

Amsa: Iya. Azumi yana inganta idan jinin ya tsaya kafin asuba. Amma dole ne ta yi Ghusl kafin sallar azahar.

Tambaya: Idan mace ta manta lokacin tsayuwar jini, me ya kamata ta yi?

Amsa: Za ta yi ijtihad (kokarin fahimta) da tsinkaya mafi kusanci da gaskiya. Idan tana da al’ada na yau da kullum, za ta koma zuwa irin wannan.

Hikimar Ghusl Hayd

  • Tsaftace jiki da ruhu: Ghusl Hayd yana cire najasa da kuma fitar da mace daga halin da ya hana ta yin ibada.
  • Ladabi da shiriya: Wannan wanka yana nuna yadda Musulunci ke koyar da tsabta da tsari a cikin dukkan halaye.
  • Kiyaye lafiya: Wankan na taimakawa lafiyar mace, musamman a lokacin da jikin ta ke buƙatar tsabta bayan fitar jini.

Abubuwan da Mace Ba Za Ta Iya Yi Ba Har Sai Ta Yi Ghusl Hayd

  1. Yin sallah
  2. Karanta Al-Qur’ani (ko da da baki ne)
  3. Shiga masallaci
  4. Yin azumi
  5. Saduwa da miji

Ghusl Hayd ba kawai wajibi ba ne a Musulunci, har ma wata babbar hanya ce ta tsarkakewa da ladabi. Yana nuna yadda addinin Musulunci ke daraja tsafta da kuma kiyaye martabar mace. Yin wannan wanka yadda ya dace yana bai wa mace damar komawa cikin ibada da cikar tsarki.

Mata Musulmai ya kamata su kasance masu ilimi game da lokacin da ake bukatar Ghusl Hayd da kuma yadda ake yin sa. Hakan zai sauƙaƙa musu gudanar da addini cikin sauƙi da natsuwa.

3. Ghusl Nifas: Cikakken Bayani Akan Wankan Jinin Haihuwa A Musulunci

Musulunci addini ne mai cike da tsabta da ladabi. Yana horar da mabiya sa su kasance masu tsaftace jikinsu da ruhinsu, musamman a lokacin da suka fuskanci wani yanayi da ke bukatar tsarkakewa. Daya daga cikin waɗannan yanayi shi ne nifas – jinin da mace ke fitarwa bayan haihuwa.

Domin mace ta ci gaba da gudanar da ibadarta kamar yadda ya kamata, dole ne ta san yadda za ta tsarkake kanta bayan nifas. Wannan wankan da ake yi bayan jinin nifas ya tsaya ana kiransa da Ghusl Nifas. Wannan rubutu zai bayyana ma’anarsa, sharudda, hanyoyin yin sa, da dalilan da suka sa ake yin sa a Musulunci.

Menene Nifas?

Nifas jinin da mace ke fitarwa bayan haihuwa. Wannan jini na zuwa ne a matsayin sakamakon canje-canje da suka faru a cikin mahaifa bayan mace ta haifi jariri.

Hukuncin Nifas a Musulunci

  • Jinin nifas ana ɗaukarsa najasa ne.
  • Mace mai nifas tana cikin yanayin da ba za ta iya yin wasu ibadoji ba kamar:
    • Yin sallah
    • Azumi
    • Karanta Al-Qur’ani
    • Saduwa da miji

Yawan Lokacin Nifas

  1. Mafi tsawo: Jinin nifas ba zai wuce kwanaki arba’in (40) ba.
  2. Mafi kankanta: Babu iyaka. Yana iya tsaya daga rana daya zuwa sama.
  3. Idan jinin ya tsaya kafin kwana 40: Da zarar mace ta ga alamar tsarki (farin ruwa ko bushewa), sai ta yi Ghusl, ta koma yin ibada.
  4. Idan jini bai tsaya ba har bayan kwanaki 40: A wuce da hakan a matsayin al’ada, kuma sai ta yi Ghusl bayan kwana 40 duk da har yanzu jinin yana fitowa – idan ba sabanin hakan ya bayyana ba.

Ma’anar Ghusl Nifas

Ghusl Nifas shi ne wankan da mace ke yi bayan ta gama jinin nifas don ta koma yin ibada kamar sallah, azumi, da sauransu.

Yadda Ake Yin Ghusl Nifas

1. Niyya (a zuciya):

  • “Ina yin wannan Ghusl domin tsarkakewa daga jinin nifas.”
  • Niyya tana cikin zuciya, ba sai an furta da baki ba.

2. Fara da “Bismillah”

3. Wanke hannaye sau uku

4. Wanke al’aura da kyau:

  • A tsabtace inda jini ko najasa ya taba.

5. Yin cikakken alwala:

  • Kamar yadda ake yi kafin sallah.

6. Wanke kai sau uku:

  • A tabbatar ruwa ya shiga cikin gashi har fatar kai.

7. Wanke dukkan jiki:

  • A fara da bangaren dama, sai hagu, sannan a tabbatar dukkan jiki ya ji ruwa har ma wuraren da ruwa ke buya.

8. Wanke ƙafafu idan ba a wanke su lokacin alwala ba.

Sunnonin Ghusl Nifas

  • Yin wanka a wuri mai tsabta.
  • Amfani da sabulu ko sinadarin tsafta.
  • Yin wanka da tsari da nutsuwa.
  • Yin Ghusl da zarar an ga alamar tsarki ba tare da jinkiri ba.

Abubuwan Da Mace Ba Za Ta Iya Yi Ba Har Sai Ta Yi Ghusl Nifas

  • Sallah
  • Karanta Qur’ani
  • Shiga masallaci
  • Azumi
  • Saduwa da mijinta

Idan Mace Ta Haihu Ba Tare da Jinin Nifas Ba?

  • A wasu lokuta, mace na iya haihuwa ba tare da jinin nifas ya zo ba.
  • A irin wannan hali, ya wajaba ta yi Ghusl domin haihuwar da ta yi.
  • Wannan yana nuni da cewa Ghusl ba don jini kawai ake yi ba, har ma da aikin haihuwar da kanta.

Idan Jinin Nifas Ya Koma Bayan Tsayawa Fa?

  • Idan jinin ya tsaya, mace ta yi Ghusl, ta koma yin sallah da azumi, sai kuma ya dawo – to:
    • Idan bai wuce kwana 40 ba: Za ta daina sallah da azumi, sai bayan ya tsaya ta sake Ghusl.
    • Idan ya wuce kwana 40: Ana ɗaukan abin da ya wuce a matsayin jinin ciwo ko cuta (istihada), mace za ta ci gaba da ibada bayan kwanaki 40 da Ghusl.

Dalilan Yin Ghusl Nifas

  1. Tsarkakewa daga najasa
  2. Shiryawa yin ibada kamar sallah da azumi
  3. Cika sharadin tsafta da ladabi a Musulunci
  4. Kiyaye lafiyar mace da tsaftar jiki
  5. Koyi da koyarwar Manzon Allah ﷺ da sahabbai

Hikimar Ghusl Nifas

  • Wankan yana kawar da najasa da wari da sauran cututtuka da na iya samuwa daga jinin haihuwa.
  • Yana mayar da mace cikin yanayin da take da ikon komawa wajen ibada da rayuwa cikin tsabta.
  • Yana karantar da muhimmancin bin lokaci da tsari a rayuwar musulmi.

Ghusl Nifas wata hanya ce ta tsarkake jiki da ruhu a Musulunci, wanda yake tabbatar da cikar tsafta da ikon mace na komawa ibada bayan haihuwa. Musulunci ya gina tsarin rayuwa bisa tsafta, daidai da lafiyar jiki da nutsuwar zuciya.

Mace Musulma ya kamata ta kasance mai sani game da lokacin da ake yin Ghusl Nifas da yadda ake yin sa. Hakan zai sa ta gudanar da ibadunta daidai da koyarwar addini, ba tare da shakku ko kuskure ba.

4. Ghusl Mayyit

Wankan da ake yi wa mamaci kafin jana’iza.

5. Ghusl Istihada

Wankan da mace ke yi idan tana fama da jinin da ba na haila ba.

6. Ghusl Mas-hil Mayyit

Wankan da ake yi bayan taba mamaci ba tare da shamaki ba.

Hanyoyin Yin Ghusl

Akwai hanyoyi biyu na yin Ghusl:

1. Ghusl Tartibi (Wanka Cikin Tsari)

Wannan hanya ce da ake yin wanka cikin tsari:

  • Niyya: Yin niyya a zuciya don tsarkakewa.
  • Wanke Kai da Wuya: Tabbatar da cewa ruwa ya isa fatar kai da asalin gashi.
  • Wanke Bangaren Dama na Jiki: Daga kafada zuwa ƙafa.
  • Wanke Bangaren Hagu na Jiki: Daga kafada zuwa ƙafa.

Dole ne a tabbatar da cewa ruwa ya isa dukkan sassan jiki. (Wikipedia)

2. Ghusl Irtimasi (Nutsewa Cikin Ruwa)

Wannan hanya ce da ake nutsewa gaba ɗaya cikin ruwa:

  • Niyya: Yin niyya a zuciya don tsarkakewa.
  • Nutsewa Gaba ɗaya: Shiga cikin ruwa gaba ɗaya, tabbatar da cewa ruwa ya isa dukkan sassan jiki.

Wannan hanya tana da amfani musamman idan ana cikin ruwa kamar kogi ko tafki.

Matakai na Yin Ghusl

  1. Yin Niyya: Yin niyya a zuciya don tsarkakewa.
  2. Fara da Bismillah: Fara da ambaton sunan Allah.
  3. Wanke Hannuwa: Wanke hannaye har zuwa wuyan hannu sau uku.
  4. Wanke Sassan Sirri: Wanke sassan sirri da kyau.
  5. Yin Alwala: Yin alwala kamar yadda ake yi kafin sallah.
  6. Zuba Ruwa a Kai: Zuba ruwa a kai sau uku, tabbatar da cewa ruwa ya isa asalin gashi.
  7. Wanke Jiki Gaba ɗaya: Fara da bangaren dama, sannan bangaren hagu, tabbatar da cewa ruwa ya isa dukkan sassan jiki.
  8. Tsaftace Duk Wurin da Ruwa Bai Isa ba: Tabbatar da cewa babu wani sashi na jiki da bai sami ruwa ba.
  9. Goge Jiki: Bayan kammala wanka, a goge jiki da tawul mai tsabta.

Yana da muhimmanci a yi Ghusl a wuri mai zaman kansa, ba tare da fuskantar Al-Ka’aba ba, kuma a guji yin magana yayin wankan.

Muhimmancin Ghusl a Musulunci

Ghusl ba wai kawai tsaftace jiki ba ne, har ma yana nufin tsarkakewa daga najasa domin shiryawa don ibada. Yana nuna tsarkin zuciya da kuma shirin kusantar Allah.

Kammalawa

Sanin yadda ake yin Ghusl daidai yana da matukar muhimmanci ga kowanne Musulmi. Yana tabbatar da cewa mutum yana cikin tsarki domin gudanar da ibada da kuma nuna biyayya ga dokokin Musulunci. Ta bin wannan jagora, za a iya tabbatar da tsarkin jiki da kuma shiryawa don kusantar Allah.

Tushen Bayani:

Author Profile

Ibrahim Buhari
Ibrahim Buhari

Related-Masu Alaka

Leave a Reply